Damar Tıkanıklığı ve Ateroskleroz: Belirtiler, Tanı ve Tedavi Yaklaşımları

Kimlerde daha sık görülür?

• Sigara/nikotin kullanımı
• Hipertansiyon, diyabet, yüksek LDL-kolesterol
• Obezite, hareketsizlik
• İleri yaş, aile öyküsü
• Kronik böbrek hastalığı

Başlıca değerlendirme konuları

• Alt ekstremite arter darlık/tıkanıklıkları
• Karotis arter (boyun atardamarı) hastalıkları
• Periferik arter hastalığı
• Diyabete bağlı damar darlıkları/oklüzyon
• Diğer periferik vasküler darlık/oklüzyonlar

Tanı nasıl konur?

Hekim muayenesine ek olarak, uygun hastalarda aşağıdaki testler değerlendirilebilir:

• Doppler ultrason: Damar içi akımı ve darlık derecesini incelemek
• Ayak bileği–kol indeksi (ABI): Bacak kan akımı taraması
• BT/MR anjiyografi: Damar haritalaması; kontrast madde gerektirebilir
• Dijital substraksiyon anjiyografi (DSA): Girişimsel işlemlerle aynı seansta planlanabilir

Seçilecek testler, hastanın klinik durumuna, eşlik eden hastalıklarına ve güvenlik kriterlerine göre belirlenir.

Tedavi yaklaşımları

“Hangi yöntem?” sorusunun yanıtı her hasta için ayrıdır. Karar; muayene, görüntüleme bulguları, eşlik eden hastalıklar ve güncel kılavuzlar birlikte değerlendirilerek verilir.

1) Yaşam tarzı ve tıbbi yönetim

• Sigaranın bırakılması, düzenli yürüyüş/egzersiz programı
• Kan basıncı, kan şekeri ve kolesterol kontrolü
• Gerektiğinde beslenme danışmanlığı
• Uygun görülürse damar sağlığını destekleyen ilaçlar (ör. antiplatelet, statin vb.)

2) Girişimsel yöntemler (uygun hastalarda)

• Anjiyografik balon genişletme (PTA)
• Stentleme
• Endovenöz/Endovasküler yaklaşımlar (klinik uygunluk ve kılavuzlar çerçevesinde)

3) Cerrahi seçenekler (uygun hastalarda)

• Karotis endarterektomi (seçilmiş karotis darlıklarında)
• Periferik damar cerrahisi (bypass vb.)
• Yara bakımı ve revaskülarizasyonun birlikte planlanması (özellikle diyabetik ayak)

Tavsiye edilen yaklaşım

• Kanıta dayalı karar verme: Güncel kılavuzlar ve hasta güvenliği temelinde planlama
• Kişiye özel plan: Muayene ve görüntüleme ile kişiye özgü tedavi stratejisi
• Multidisipliner işbirliği: Gerekli olduğunda kardiyoloji, radyoloji, endokrin vb. branşlarla ortak değerlendirme
• Takip ve eğitim: Tedavi sonrası yara bakımı, yaşam tarzı ve kontrol randevularının planlanması
• Şeffaflık: Tedavi seçenekleri, olası yararlar/riskler ve alternatifler hakkında açık bilgilendirme

Bu sayfadaki bilgiler genel niteliktedir. Tanı ve tedavi için muayene gerekir. Randevu/iletişim için sitedeki kanalları kullanabilirsiniz.

Uyarı ve şeffaflık

• Bu metin ticari reklam amacı taşımaz; halkı bilgilendirme amaçlıdır.
• Görsel materyaller temsili olabilir.